نشریه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی
پیاپی 67 (آذر 1402)

هدف پژوهش تعیین رابطه ذهنیت فلسفی مدیران با سلامت عمومی و عملکرد آموزشی معلمان مدارس ابتدایی آموزش و پرورش شهر قم انجام شد. روش مطالعه توصیفی– همبستگی از نوع کاربردی است. جامعه آماری کلیه معلمان و مدیران آموزش و پرورش ناحیه 3 شهر قم که طبق آمار معلمان 939 نفر و مدیران 112 نفر در سال تحصیلی 1400-1401 بودند که از این بین با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای تعداد 272 نفر معلم و 112 نفر مدیر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه ذهنیت فلسفی کمیلی (1381) با آلفای کرونباخ گزارش شده در پژوهش حاضر 85/0، سلامت عمومی گلدبرگ (1972) با آلفای کرونباخ 88/0 و عملکرد آموزشی زندی (1392) با آلفای کرونباخ 82/0 جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون، آزمون های تحلیل رگرسیون چندگانه (به روش گام به گام) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند نشان داد که جامعیت (125/0=β، 01/0>p)، تعمیقی (120/0=β ،01/0>p)، انعطاف پذیری (204/0-=β،01/0>p) توان پیش بینی سلامت عمومی معلمان را دارد. همچنین جامعیت (126/0-=β، 01/0>p)، تعمیق (121/0-=β، 01/0>p)، انعطاف پذیری (121/0-=β، 01/0>p) توان پیش بینی عملکرد آموزشی معلمان را دارد. می توان گفت بین ذهنیت فلسفی مدیران و سلامت عمومی و عملکرد آموزشی معلمان رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. می توان نتیجه گرفت ذهنیت فلسفی را برای نظم دادن به آگاهی ها و توانایی ها و درک سیستم نظام یافته سازمانی و کل سازمان را در جهت اهداف کلی، به صورت درک تصویر بزرگی از سازمان برای دستیابی به هدف نهایی مشخص می کند.

پژوهش حاضر با تبیین وضعیت و شناخت عوامل موثر بر تخلفات در ساخت و سازهای شهری به ارزیابی عوامل موثر بر تخلفات در ساخت و سازهای شهری در منطقه 6 شهرداری کلانشهر قم می پردازد. ادبیات نظری و تجربی موضوع و بررسی های صورت گرفته در خصوص پرونده های ساختمانی موجود در منطقه شهری مورد مطالعه نشان داد: چهار عامل اقتصادی، حقوقی - قانونی، اجتماعی و مدیریتی- ساختاری به عنوان عوامل عمده بر بروز تخلفات ساختمانی در منطقه مورد نظر شناسایی شدند. سپس براساس انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با ده نفر از مدیران و کارشناسان مطلع در سطح شهرداری و منطقه، خرده عوامل مرتبط احصاء و براساس آن پرسش نامه محقق ساخته، تدوین و پس از سنجش روایی و پایایی و تایید معیارهای مرتبط، پرسش نامه در میان مدیران و کارشناسان مطلع در سطح منطقه در طی سال های 1396-1394 توزیع، جمع آوری و با استفاده از نرم افزارSPSS 21 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش مبتنی بر آزمون فرضیات براساس آزمون T نشان می دهد: چهار عامل اقتصادی، حقوقی - قانونی، اجتماعی و مدیریتی- ساختاری بر بروز تخلفات ساختمانی در منطقه شش شهر قم تاثیر معنادار دارند.

تربیت خانوادگی از مهم ترین مسایل انسانی مکتب ها و به ویژه تعلیم و تربیت انسان به شمار می رود. چرا که تربیت خانوادگی موجبات سعادت و رستگاری فرزندان و بالاخص نوجوانان را فراهم می سازد. مقوله تربیت دارای ابعاد گوناگونی چون جامعه، عاطفه، عقل، دین، آموزش، فرهنگ و اقتصاد است. این موارد از ارزش های والای انسانی است که مانند سایر ارزش های انسانی در روز الست، از سوی خداوند در خمیرمایه انسان عجین خواهند شد. هدف تحقیق حاضر، بررسی نقش خانواده در تربیت نوجوانان از دیدگاه مطهری و دلالت های تربیتی آن در نظام آموزشی است. این تحقیق، با توجه به موضوع و هدف خود از نوع تحقیقات کاربردی به شمار می رود و روش تحقیق آن، توصیفی - تحلیلی (تحلیل محتوا) و روش گردآوری اطلاعاتش، کتابخانه ای بوده است. از مجموع آراء استاد مطهری این گونه استنباط می گردد که وی به تربیت و مخصوصا تربیت خانوادگی و تاثیر آن در رشد و شکوفایی نوجوانان بسیار اهمیت قایل است. نظرات تربیتی استاد مطهری را از جنبه های مختلفی می توان بررسی کرد: اجتماعی، عاطفی، عقلانی، دین، آموزشی، فرهنگ و اقتصادی. نتایج نشان از تاثیر و کارکردهای مختلف موارد مذکور در تربیتی خانوادگی نوجوانان با توجه به نظران شهید مطهری دارد که در این پژوهش به طور مبسوط به آنها پرداخته شده است.

نظام های سنتی سازمان دهی دانش نمی توانند به تنهایی پاسخ گوی نیازهای کاربران باشند و محیط نوین اطلاعاتی برای بازنمودن هوشمندانه دانش به وب معنایی و هستی شناسی ها نیازمند است که به عنوان نظام های نوین سازمان دهی دانش در سال های اخیر رواج بسیاری یافته اند. وب کنونی مستندات را از طریق پیوندها به یکدیگر متصل می سازد. این مستندات برای انسان قابل فهم هستند. حال آنکه در وب معنایی، داده ها به یکدیگر پیوند خورده و برای رایانه ها قابل درک می باشند. مشکل اصلی وب برخاسته از این واقعیت است که اطلاعات پراکنده در وب صرفا توسط انسان قابل فهم است و از ماشین ها، فقط برای نمایش و پردازش داده ها استفاده می شود، بدون آن که معنا و مفهوم داده ها را درک کنند. در این مقاله ابتدا با بیان اصول وب امروزی و شناسه های یکتا در وب، به نواقص HTML پرداخته و به چگونگی ایجاد XML پرداخته شده است. مشکلات وب امروزی، در به اشتراک گذاری و مبادله دانش در موتورهای جستجوی کنونی، باعث توجه به سمت وب معنایی برای رفع این چالش ها شده است. در ادامه به مفهوم وب معنایی، معماری وب معنایی، هستی شناسی و فرایند جستجو در وب معنایی پرداخته شده است. برخی از چالش های پیش روی وب معنایی در بخش پایانی مقاله بیان شده اند.

یکی از مکاتب اخلاقی مهم و مشهور و تاثیرگذار، فایده گرایی (Utilitarianism) است. فایده گرایی در اوایل قرن هجدهم توسط جرمی بنتام (Jeremy Bentham / 17481832م) و جان استورات میل (John Stuart Mill / 18061873) مطرح شد که مهم ترین طرفداران این نظریه و نگاه فلسفی بوده و به عنوان فایده گرایان سنتی ملقب و مشهورند. از مهم ترین و مشهورترین آثار درباره فایده گرایی، کتاب «مقدمه ای بر اصول اخلاق و قانون گذاری»،(An Introduction to the Principles of Morals and Legislation) است. این کتاب نوشته جرمی بنتام بوده و در آن مبانی فایده گرایی مطرح شده است. در این مقاله کتاب مذکور، براساس معارف اسلامی (آیات و روایات) و نظرات اندیشمندان حوزه فلسفه اخلاق؛ تبیین، تحلیل، و نقد شده است. مطالب کتاب مذکور به صورت پراکنده در برخی مقالات و کتاب های حوزه فلسفه اخلاق مطرح شده و تاکنون تحلیل و نقد مستقلی به این امر اختصاص داده نشده است.

هدف اصلی از اجرای پژوهش حاضر، بررسی تاثیر یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی و اضطراب دانش آموزان است. از مسایل بسیار مهم در فرآیند آموزش و یادگیری، توجه به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می باشد که تحت تاثیر عوامل مختلفی است و یکی از این عوامل شیوه های یادگیری است. یادگیری مشارکتی جزو روش های آموزشی بسیار تاثیرگذار در فرآیند آموزش می باشد که در آن یادگیرندگان در گروه های کوچک باهم کار می کنند و برای دستاوردهای جمعی شان مورد تقویت قرار می گیرند. این رویکرد جنبه رقابتی ندارد و همین امر موجب می شود تا میزان اضطراب دانش آموزان در کلاس کاهش یابد. در تحصیل، اضطراب موجب کاهش عملکرد حافظه کاری، بروز حواس پرتی و ایجاد اختلال در استدلال دانش آموزان می شود و اضطراب بیشتر موجب افت تحصیلی می گردد. جهت دستیابی به این هدف از مطالعات کتابخانه ای از قبیل مقاله ها، ژورنال ها، سایت هایsid، magiran و.. استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین روش یادگیری مشارکتی با پیشرفت تحصیلی و اضطراب دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.

یکی از مسایل مهم در برنامه های تربیتی، تعیین اهداف تربیتی و توجه به نیازهای انسان که موضوع تربیت است، همواره منبعی مهم برای انتخاب و گزینش اهداف تربیتی بوده است. همان طور که، در فعالیت تربیتی هدف نقش اساسی دارد. کلیه برنامه ها و فعالیت های تعلیم و تربیت در پرتو هدف جهت می یابد. و هرسه علما(دانشمند) نگاهی مشابه به تعلیم و تربیت داشته اند و از منظر دین به تربیت نگاه کرده اند و جنبه اخروی تربیت را در نظر گرفته اند.بنابراین، مهمترین اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (ره) عبارتند از: مهذب ساختن نفوس و پرورش انسان های مهذب (تربیت اخلاقی و تهذیب نفس ،دو رکن اصلی آموزش و پرورش است)، رشد جسمی و رشد عقلانی و رشد معنوی، تربیت اسلامی و اخلاقی واستقلال فکری، فرهنگی، سیاسی واقتصادی است . همان طور که، شهید مطهری هدف اصلی و عمده در تعلیم و تربیت اسلامی را هدف انبیاء تلقی می کندکه عبارتند از: شناخت خدا و نزدیک شدن به او و دیگری، برقراری عدل و قسط در جامعه بشری؛ یعنی برقرار ساختن توحید عملی و اجتماعی. از دیدگاه شهید مطهری مواردی از جمله؛ خود شناسی، آزادی معنوی، پرورش قوه تفکر و ابتکار، ایجاد روحیه علمی در متعلم و ایجاد حس اعتماد به نفس هدف نهایی در تعلیم و تربیت اند. هدف غایی و نهایی در تعلیم و تربیت اسلامی، رساندن انسان به نهایت کمال وجود و مرتبه خلیفه الهی است .در این مسیر برای تعلیم و تربیت هدف های واسطه ای نیز تعریف شده است که بوعلی سینا در تبیین کارکردها و کارایی نظام تعلیم و تربیت به سه مورد اساسی از جمله: ایمان به خدا، اخلاق نیکو و پسندیده و علم آموزی را به عنوان اهداف میانی و واسطه ای تعلیم و تربیت اشاره می کند و سعادت بشر را در دستیابی به این اهداف می داند.

تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر سبک های یادگیری بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان پنجم و ششم ابتدایی شهرستان املش انجام گردید. این تحقیق با هدف کاربردی و به روش توصیفی – همبستگی انجام گرفت و از نظر جمع آوری داده ها، به صورت پیمایش و میدانی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانش آموزان کلاس های پنجم و ششم ابتدایی شهرستان املش (990 نفر) بودند که به وسیله جدول مورگان، 277 نفر دانش آموز، انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای تحقیق از پرسشنامه ی سبک های یادگیری کلب (1985) و برای سنجش عملکرد تحصیلی از معدل آزمون ها در نیمسال اول تحصیلی 1401 استفاده شد. برای بررسی فرضیه ها از آزمون های رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که بین سبک های واگرا، انطباق دهنده و جذب کننده با عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معنی دار و بین سبک همگرا با عملکرد دانش آموزان، رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. به طور کلی این پژوهش نشان داد که سبک های یادگیری بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان پنجم و ششم شهرستان املش تاثیر دارد. توجه داشتن معلمان به سبک یادگیری دانش آموزان و شناسایی آن ها، دانش آموزان را در انتخاب روش مناسب یادگیری، تا بتوانند به سطوح بالاتر عملکرد شخصی و شناختی و در نتیجه موفقیت تحصیلی خود دست پیدا کنند.